Hoe ontwikkel je zorginnovaties die wèl aanslaan bij patiënten?

Human Centered Design: Een proces voor productontwikkeling in de zorg

Human centered design is een ontwerpproces dat begint met de mensen waarvoor je iets maakt. En het eindigt met zorgoplossingen die aan de behoeften van je doelgroep te voldoen.

Waarom patiënten betrekken en hoe?

Human Centered Design als methode is opgedeeld in drie fases: Inspiratie, Ideevorming en Implementatie. Het zorgt ervoor dat je projectteam het probleem begrijpt door zich te verdiepen in de context van het project. Denk aan de patiënten waarvoor je een product maakt. Vervolgens ga je uiteen om te denken over de mogelijke oplossingen. Wat waren de behoeftes van de patiënten en hoe los je hun problemen op? En ten slotte breng je het resultaat naar de doelgroep. Door de patiënt en haar behoeftes centraal te stellen is de kans dat je zorginnovatie een succes is groot.

De inspiratie-fase: De patiënt centraal

In de inspiratiefase leer je de uitdaging beter te begrijpen. Door patiënten te observeren, te interviewen of kritische vragen te stellen ontdek je waar ze echt behoefte aan hebben. En kijk je naar wat ze motiveert en drijft. Je leert dus rechtstreeks van de mensen waarvoor je ontwerpt. 

De ideevorming-fase: Oplossingen en testen met patiënten 

De volgende stap is om alle informatie die je hebt verzameld om te zetten in ideeën, oplossingen en kansen. In deze fase is het ook belangrijk om je concepten te testen met je gebruikers, zodat je oplossing kunt aanscherpen. Denk aan bijvoorbeeld het betrekken van je patiëntendoelgroep bij het testen van je prototype. Hoe ervaren zij wat je hebt gemaakt? 

De implementatiefase: een succesvolle zorginnovatie 

In laatste fase breng je de concepten die je hebt uitgewerkt en getest tot leven. Eerst bedenk je hoe je jouw idee het beste op de markt kunt zetten en hoe je de impact ervan zo groot mogelijk kunt maken. Door patiënten te betrekken in de inspiratie en ideevorming fase weet je dat je zorginnovatie een succes kan zijn. 

Zorginnovaties die gemaakt zijn met input van patiënten

Om een voorbeeld te geven van succesvolle zorginnovaties hebben we twee voorbeelden gevonden waar de patiënt is betrokken geweest in het proces: de digitale huisartsenpost via Spreekuur.nl & Samen vooruit met dementie.

Digitale huisartsenpost via Spreekuur.nl

IT-bedrijf Topicus heeft samen met zorginnovator DigiDok een digitale huisartsenpost ontwikkeld. Het doel was om patiënten meer service te bieden en de werkdruk voor zorgprofessionals te verminderen.

Via ikzoekeenpatient.nl heeft Topicus in verschillende stadia en in verschillende vormen patiënten betrokken bij de ontwikkelingenwaardevolle inzichten gekomen. Patiënten gaven aan dat ze niet voor iedere gezondheidsklacht met de huisarts wilde chatten. Er was juist behoefte aan een urgentie afhankelijke uitkomst. Op basis hiervan gaat Topicus de digitale huisartsenpost op Spreekuur.nl aanpassen. Als de klachten niet urgent zijn krijgt de patiënt eerst een zelfzorgadvies. En als de patiënt zich toch niet geholpen voelt, dan kan hij of zij alsnog een chat starten.

“Door deze adviezen konden we de werkdruk voor de huisarts verder verlagen, waardoor patiënten met echt urgente klachten sneller geholpen kunnen worden. Een win-win situatie dus!” – Lisette Heerink, UX designer bij Topicus. 

Samen vooruit met dementie

Maud Hevink, promovenda aan Universiteit Maastricht, werkte in haar onderzoek samen met mensen met dementie. Samen met zorgprofessionals, mantelzorgers en een persoon met dementie ontwikkelde zij de website ‘Samen vooruit met dementie’. De werkgroep heeft onder andere meegedacht over de inhoud van de website, de designkeuzes, zoals lettertype, grootte, kleuren en de naamgeving.

Via een focusgroep heeft zij inzichten opgedaan door een verhaal te vertellen over een fictief koppel. Doordat Maud vragen stelden over het fictieve koppel konden de respondenten ervaringen projecteren en vertellen.